Predmenstrual sindrom (PMS) nədir?
Predmenstrual sindrom (PMS) haqqında
Predmenstrual sindrom (PMS) – qadınların menstruasiya (aybaşı) başlamazdan bir neçə gün və ya hətta həftə əvvəl yaşadığı fiziki və emosional dəyişikliklər toplusudur. Bu vəziyyət adətən menstruasiya dövrünün ikinci yarısında – yumurtlama baş verdikdən sonra başlayır və aybaşı başlandıqdan sonra azalır və ya yox olur.
Əlamətləri:
PMS-in əlamətləri qadından qadına fərqlənə bilər, lakin ümumiyyətlə aşağıdakılar müşahidə olunur:
Emosional və zehni əlamətlər:
- Əhval-ruhiyyə dəyişkənliyi
- Həssaslıq və ya ağlağanlıq
- Gərginlik, əsəbilik
- Yuxusuzluq və ya yuxuya meyl
- Konsentrasiya çətinliyi
Fiziki əlamətlər:
- Sinə həssaslığı və ya ağrısı
- Şişkinlik və qarın ağrısı
- Baş ağrısı
- Əzələ və oynaq ağrıları
- İştah artımı və ya xüsusi qidalar istəyi
- Üzdə sızanaq çıxması
Səbəbləri:
PMS-in dəqiq səbəbi tam məlum olmasa da, onun hormon səviyyələrindəki dəyişikliklərlə (xüsusilə estrogen və progesteron) əlaqəli olduğu düşünülür. Həmçinin serotonin kimi beyin kimyəvi maddələrinin səviyyəsində dəyişikliklər də emosional əlamətlərə səbəb ola bilər.
Kimlər daha çox təsirə məruz qalır?
- 20-40 yaş arası qadınlar
- Stresli həyat tərzi keçirənlər
- Depressiya və ya anksiyete diaqnozu olanlar
- Sağlam qidalanmayan və ya kifayət qədər fiziki aktiv olmayan qadınlar
Müalicə və yüngülləşdirmə yolları
PMS tamamilə sağalmasa da, əlamətləri azaltmaq üçün müxtəlif üsullar mövcuddur:
- Sağlam qidalanma: şəkərli və duzlu qidalardan uzaq durmaq, bol su içmək
- Müntəzəm idman: fiziki aktivlik stressi azaldır və əhvalı yaxşılaşdırır
- Yuxu rejimi: kifayət qədər və keyfiyyətli yuxu almaq
- Stressin idarə olunması: yoga, meditasiya və nəfəs texnikaları
- Həkim məsləhəti ilə dərmanlar: bəzən ağrıkəsicilər, hormonal dərmanlar və ya antidepresantlar təyin oluna bilər
